• ماموگرافی چیست؟

در واقع رادیوگرافی (عکسبرداری با اشعه ایکس) از پستان ها می باشد که  به دو منظورانجام میشود: ۱- غربالگری ۲- تشخیصی

• روش غربالگری و تشخیصی چه تفاوت هایی با هم دارند؟

در خانم هایی که بالای سن ۴۰ ساال دارند از نوع غربالگری انجام میگیرد و تشخیصی در هر سنی ممکن است انجام شود.
تفاوت در تصویربرداری نیز وجود دارد مثلاغربالگری در دو نما از هر پستان انجام میشود اما تشخیصی بسته به نظر رادیولوژیست ممکن است در نما های مختلف انجام بگیرد.

• آیا ماموگرافی دردناک است؟

میتواند با درد همراه باشد خصوصا در خانم هایی که دچار درد پستان هستند به دلیل اینکه برای داشتن تصویر با کیفیت پستان ها باید کامل وارد دستگاه شده و تحت فشار صفحات دستگاه قرار گیرند که موجب درد در این ناحیه می گردد.

• بهترین زمان انجام چه زمانی است؟

بهترین زمان پس از پایان عادت ماهیانه و یا یک هفته پس از شروع عادت ماهیانه می باشد.

• آیا ماموگرافی سرطان زاست؟

یکی از دلایل نگرانی روش استفاد از اشعه ایکس می باشد به دلیل سرطان زا بودن این اشعه اما در واقع نتایجی که از آمار گیری به دست آمده، نشان میدهد در جوامعی که خانم ها به طور مرتب به ماموگرافی می پردازند مرگ و میر به دلیل سرطان پستان به طور چشمگیری کاهش یافته بنا به این آمار میتوان گفت در واقع مزایای بیشتری نسبت به مضراتش دارد.

• روش دیجیتال چیست؟

دستگاهای قدیمی تر آنالوگ بوده ولی دستگاهای جدید دیجیتال می باشند و نوع آن بسته به تکنولوژی دستگاه ممکن است به صورت های مختلف انجام بگیرد. به تازگی روشی تحت عنوان توموسینتزیس اضافه شده که دقت تشخیصی آن را بالاتر برده است. برای خانمهای زیر ۶۰ سال استفاده از دستگاه های دیجیتال توصیه میگردد.

• آیا انجام دادن بیش از یک بار در سال ممنوع است؟

به طور حتم روش غربالگری نباید بیش از یک بار در سال انجام شود اما روش تشخیصی با رعایت احتیاط های لازم بسته به صلاح دید پزشک ممکن است بیش از یک بار هم انجام بگیرد.

• گاهی گفته میشود که باید بعد از سن ۵۰ سالگی و یا هر دو سال یک بار انجام شود، روش درست چیست؟

در بعضی کشورهای غربی انجام غربالگری را پس از ۵۰ سالگی و برخی دیگر پس از ۴۰ سالگی توصیه کرده اند و باید توجه داشت که در این کشور ها سرطان پستان در سنین بالاتری رواج دارد در میانه سنی ۶۱ سال اما در کشورهای درحال توسعه سرطان پستان در سنین پایین تری شیوع پیدا میکند و به نظر میرسد برای کشور ما شروع غربالگری با ماموگرافی از سن ۴۰ سالگی مناسب تر باشد.

• چرا با وجود روش های بی خطری مانند سونوگرافی تاکید میشود که برای غربالگری سرطان پستان از ماموگرافی استفاده شود؟

به دلیل دقت بالا در تشخیص است زیرا ماموگرافی علاوه بر این که میتواند توده های پستان را نشان دهد یک خصوصیت برجسته دارد که میتواند رسوبات ریز کلسیم (میکروکلسیفیکاسیون) را در پستان نشان دهد که سونوگرافی و حتی MRI در دیدن این رسوبات ضعف دارند. این رسوبات میتوانند اولین نشانه بروز سرطان در زودرس ترین شکل آن (کارسینوم درجا یا DCIS) باشند.

• آیا رسوبات کلسیم همیشه نشانه سرطان هستند؟

خیر ،رسوبات کلسیم در بسیاری از خانم های سالم در سنین بالا ممکن است دیده شوند ودر اکثر موارد این رسوبات نمای بدی نداشته و نیاز به اقدام خاص درمانی نیز نخواهند داشت. اما اگر به تشخیص رادیولوژیست نمای این رسوبات مشکوک باشد لازم میگردد که از آنها نمونه برداری انجام شود.

• کیست پستان چیست؟

کیست به حفره ای پر از مایع که جداری از بافت زنده آنرا فرا گرفته گفته میشود.

• کیست به چه علتی ایجاد میشود؟

اصولا کیست به دلیل پس رفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد و این یک روند فیزیولوژیک است که بیماری نمی باشد. به طور کلی بافت غددی پستان از سنین خیلی پایین شروع به پس رفت می کنند و بافت چربی جایگزین آن می گردد. لبول پستانی که بافت غددی آن از بین رفته باشد قاعدتا تبدیل به کیست می گردد و این کیست ها معمولا بسیار کوچک هستند که اهمیتی بالینی ندارند اما ممکن است به تدریج رشد کنند و تا چند سانتی متر بزرگ شوند.

• آیا کیست پستان موجب سرطان میشود؟

خیر، کیست خطرابتلا به سرطان پستان را بیشتر نمی کند و خود کیست هم تبدیل به سرطان نخواهد شد. اما باید گفت از آنجایی که هر سلول زنده ای ممکن است تبدیل به سرطان شود سلول های جدار کیست هم ممکن است دچار تغیییر به سمت سرطانی شدن بشوند اما این احتمال به اندازه سایر سلول های بافت پستان می باشد.

• آیا کیست ارثی است؟ 

معمولا در اغلب خانم ها شایع می باشد واصلا ارتباطی به مسایل مادرزادی یا ارثی ندارد و در نتیجه پسرفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد که روندی فیزیولوژیک است.

• درمان کیست چیست؟

کیست پستان به زور معمول نیاز به درمان ندارد اما اگر کیست بزرگ شود و حجم یا شکل آن مشکل ساز شود و یا اگر با درد همراه گردد نیازبه افدامات درمانی پیدا خواهد کرد. در مورد کیست های بزرک بهترین راه درمان تخلیه آنها است که البته بهتر است با هدایت سونوگرافی انجام بگیرد. درمورد کیست های کوچکی که با درد همراه شوند، معمولا از درمان دارویی استفاده میشود.

• چه دارویی روی کیست موثر است؟

در واقع میتوان گفت دارویی برای درمان کامل و برطرف کردن آن وجود ندارد که بتواند طور قطعی کیست را از بین ببرد. اما داروهای مختلفی میتوانند جحم و بزرگی کیست ها را کاهش دهند و یا فشار درون کیست را برطرف سازند.

• آیا کیست باید با سونوگرافی تحت نظر گرفته شود؟

از آنجا که هیچ تستی دقت صد در صد ندارد و هر روشی با درصد کمی خطا همرا میشود، گاهی ممکن است لازم شود سونوگرافی بیمار پس از چند ماه تکرار گردد. البته سونوگرافی برای تشخیص کیست پستان از دقت بسیار بالایی برخوردار است. به غیر از این دنبال کردن وضعیت کیست ها با سونوگرافی در درازمدت لزومی ندارد.

• آیا لازم است کیست پستان جراحی شود؟

معمولا در کیست های ساده جراحی توصیه نمیشود اما اگر جدار کیست حاوی توده باشد و یا مایع داخل کیست خونی باشد، بررسی های بیشتر ضرورت پیدا خواهد کرد که ممکن است در ادامه کار جراحی نیز ضرورت پیدا کند.

• فیبروآدنوم چیست؟

فیبروآدنوم یک توده در پستان است که خوشخیم بوده و معمولا باعث افزایش خطرابتلا به سرطان پستان نمی گردد.

• در چه سنی دیده میشود؟

این توده معمولا بیشتر در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی دیده میشوند. در سنین بالاتر ممکن است به صورت توده با رسوب کلسیم بروز پیدا کنند.

• منفرد است یا متعدد؟

معمولا در ۲۰ درصد موارد متعدد است.

• در معاینه چه خصوصیتی دارد؟

هنگام معاینه از جای خود حرکت میکند و کمی جا به جا میشود. حدود کاملا مشخصی دارد و نسبتا سفت است.

• علت بروز فیبروآدنوما چیست؟

تاکنون علت آن ناشناخته مانده است و ریشه در زمینه های مادرزادی نیز ندارد.

• در برخورد با فیبروآدنوما چه باید کرد؟

در مرحله اول باید نوع آن تشخیص و تایید گردد و تنها روش تشخیص فطعی آن نمونه برداردی ویا برداشتن کل آن است.

• آیا میتوان نمونه برداری انجام نداد؟

درمواردی که در معاینه و تصویربرداری تشخیص داده شود و اثبات گردد وهیچ شک دیگری وجود نداشته باشد میتوان برای مدت کوتاهی ( ۳ - ۶ ماه ) آن را تحت نظر گرفت و پس از این دوره باید دوباره معاینه و تصویربرداری انجام شود.

• آیا لازم است پس از تشخیص، فیبروآدنوما خارج شود؟

خیر، در صورت تایید و تشخیص فیبروآدنوم به وسیله نمونه برداری دیگر نیازی به برداشتن توده نخواهد بود.

• بهترین روش نمونه برداری کدام است؟

نمونه برداری به روش core زیر هدایت سونوگرافی

• روش های درمانی کدامند؟

معمولا نیازی به برداشتن نیست اما در صورت نیاز به درمان، برداشتن به روش جراحی، تخریب با کرایو و برداشتن به روش vacuum assisted روش های استاندارد هستند. برداشتن جراحی روش اصلی است و روش vacuum assisted برای فیبروآدنوماهای زیر ۲ سانتی متر قابل استفاده است. قبل از روش های غیر جراحی باز بیوپسی به روش core ضروری است.

• آیا لازم است هر ۶ ماه سونوگرافی انجام شود؟

در صورتی که جراحی انجام نگردد تحت نظر گرفتن توده به مدت ۱ تا ۲ سال توصیه میگردد ولی بیشتر از این دوره ضروری به نظر نمی رسد.

• لنف چیست؟

لنف در واقع مایع میان بافتی است که توسط مجاری لنفاوی از بافتهای مختلف جمع آوری شده ودر نهایت به سیستم وریدی تخلیه و باعث بزرگی غدد لنفاوی میشوند. مجاری لنفاوی رگ های بسیار ریزی هستند که مایع میان بافتی با فشار کمی در آنها جریان پیدا میکند.

• نقش غدد لنفاوی چیست؟

غدد لنفاوی اعضایی سازمان یافته هستند که در مسیر مجاری لنفاوی قرار میگیرند و فعالیت دفاعی در برابر مولکول های(آنتی ژن های) بیگانه و عفونت ها و سلول های سرطانی را برعهده دارند.

• چرا غدد لنفاوی برجسته میشوند؟

معمولا عفونت باعث فعال شدن سلولهای ایمنی موجود در این غدد می شود و این باعث برجستگی و بزرگ شدن غدد لنفاوی میگردد و همین طور تجمع سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی نیز میتواند منجر به بزرگ شدن این غدد می گردد.

• بزرگی غدد لنفاوی زیربغل میتواند ناشی از ضایعات کدام قسمت های بدن باشد؟

لنف از بازو، دیواره قفسه سینه و پستان به غدد لنفاوی آگزیلاری تخلیه میشوند. هر ضایعه ای در هر یک از این مناطق میتواند منجر به بزرگی غدد لنفاوی آگزیلاری گردد.

• چگونه میتوان تشخیص داد که بزرگ شدن غدد لنفاوی به علت عفونت است یا در اثر تجمع سلول های سرطانی؟

تشخیص آن می تواند از طریق درد باشد باشد زمانی که بزرگی غده لنفاوی در اثر عفونت است معمولا دردناک است و هنگام لمس این ناحیه توسط  خود بیمار و معاینه پزشک با درد همراه خواهد بود.

• آیا ماموگرافی برای تشخیص علت بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل مناسب است؟

اصولا ماموگرافی روش بسیار مناسبی برای بررسی پستان علت بزرگ شدن غدد در پستان است اما در مورد خود غدد لنفاوی و تشخیص و تعیین این که آیا به علت تجمع سلول های سرطانی بزرگ شده یا به علت عفونت، نمی تواند کمکی کند.

• آیا سونوگرافی روش خوبی برای تعیین علت بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل است؟

غدد لنفاوی که به علت تجمع سلولهای سرطانی بزرگ شده باشند در سونوگرافی معمولا نمای متفاوتی نسبت به بزرگی در اثر عفونت دارند. برای یافتن توده پستان و علت بزرگ شدگی هم میتوان از سونوگرافی استفاده کرد.

• نقش MRI در بیمارانی که دچار بزرگی غدد لنفاوی آگزیلاری میشوند چیست؟

بهترین روش برای یافتن کانون های سرطان پستان که در ماموگرافی و سونوگرافی دیده نمیشوند MRI است و همین طور میتواند در مورد ماهیت غده لنفاوی و اینکه به علت سرطان است و یا عفونت نیز کمک کند.

• آیا تصویربرداری کافی است یا باید نمونه برداری هم انجام شود؟

هنگامی که با تصویربرداری و یا با درمان های اولیه مانند مصرف آنتی بیوتیک تشخیص نهایی ویا بهبودی حاصل نشود نمونه برداری لازم میگردد. این نمونه برداری معمولا به روش FNA که نمونه برداری با سوزن ظریف است و زیر هدایت سونوگرافی انجام میشود، به همان روشی که برای توده پستان انجام میگیرد.

• آیا هر توده ای در پستان سرطان است؟

توده های موجود در پستان به طور کلی میتوانند هم خوش خیم باشند وهم بدخیم (سرطان). برخی از این توده ها خوش خیم هستند اما در همین حال هم میتوانند زمینه ساز سرطان باشند. اصولا اغلب توده های پستان خوش خیم می باشند اما درصورت مواجهه با هر توده جدید در پستان لازم است احتمال سرطان مد نظرگرفته شود.

• آیا هر توده ای در پستان لازم است جراحی شود؟

در اغلب مواقع با بررسی های لازم اگر خوش خیم بودن آن محرز شود و اطمینان حاصل شود که خطری ندارد نیاز به جراحی نمی باشد.

• چطور میتوان از سرطانی یا سرطان زا نبودن یک توده اطمینان حاصل نمود؟

با روش هایی همانند بررسی حال عمومی بیمار ، معاینه، تصویربرداری ( رادیولوژی ) و نمونه برداری خوش خیم یا بدخیم بودن توده را میتوان تشخیص داد اما بهترین ومطمئن ترین روش برای تشخیص توده خوشخیم از بدخیم نمونه برداری است که البته در برخی موارد نمونه برداری نیز لازم نمیشود.

• آیا با معاینه میتوان از سرطانی بودن توده اطمینان حاصل نمود؟

معاینه اولین راه می باشد اما باید آگاه باشید که در معاینه اولیه ممکن است در معاینه به طور قطع از سرطانی بودن یا سرطانی نبودن توده نمیتوان اطمینان حاصل نمودبلکه ممکن است نکاتی پیدا شود که شک به سرطان را افزایش یا کاهش دهد .برای اطمینان لازم است تا یافته های معاینه با تصویربرداری تایید شوند.

• آیا انجام ماموگرافی همیشه لازم است؟

معمولا در افراد بالای ۳۵ سال در صورت مواجهه با توده اولین تصویربرداری ماموگرافی است اما در خانم های زیر ۳۵ سال معمولا از سونوگرافی استفاده میشود اما در بعضی مواقع ممکن است در ادامه بررسی ها ماموگرافی و MRI هم لازم شود.

• دقیق ترین روش تصویر برداری برای تشخیص توده پستان کدام است؟

 بهترین و دقیق ترین روش تشخیص توده در پستان MRI است که معمولا به دلیل هزینه بالا و احتمال مشکوک نشان دادن توده های خوش خیم فقط در موارد خاص توصیه می گردد. تقریبا میتوان اذعان داشت هیچ روشی وجود ندارد که به طور قطعی نوع توده را مشخص سازد.

• عفونت پستان در چه افرادی بیشتر دیده میشود؟

اغلب در بین خانم های باردار و شیرده شایع می باشد اما دربه غیر از این افراد به صورت ماستیت پری داکتال و یا ماستیت گرانولوماتو دیده میشود که نسبتا نادر است و معمولا در خانم هایی که دخانیات مصرف میکنند بیشتر دیده میشود.

• آبسه پستان چیست؟

درافرادی که زمینه عفونت های پستانی دارند حفره حاوی چرک ممکن است ایجاد شود که همان آبسه پستان است.

• درمان آبسه پستان چیست؟

آبسه ها باید باید تخلیه گردند.تخلیه و شستشوی مکرر زیرهدایت سونوگرافی بهترین روش درمان است البته آنتی بیوتیک خوراکی هم تجویز می گردد . میزان موفقیت این روش با یک بار آسپیراسیون در آبسه های زیر ۳ سانتی متر تقریبا ۹۰% می باشد.

• در چه مواردی آبسه باید جراحی شود؟

زمانی که شستشو و تخلیه با هدایت سونوگرافی ناموفق باشد و بهبود حاصل نگردد و درمواردی که پوست روی آبسه از بین برود جراحی لازم میگردد.

• آیا سرطان میتواند علت عفونت باشد؟

گونه خاصی از سرطان پستان وجود دارد که سرطان التهابی نامیده می شود و شباهت زیادی به عفونت پستان دارد. به همین دلیل در عفونت های که مقاوم به درمان می باشند نمونه برداری ضرورت دارد.

• آیا بروز آبسه و عفونت های پستانی خطر بروز سرطان پستان را افزایش میدهد؟

اگر آبسه و عفونت از ابتدا سرطان التهابی نباشند خطرابتلا به سرطان را افزایش نمیدهند.

• درمان آبسه پستان در خانمهای شیرده چیست؟

تفاوت عمده و خاصی با درمان در خانم های غیر شیرده ندارد و حتی تاکید می شود که شیردهی ادامه یابد تا شیر پستان ها تخلیه شوند.

• کدام ترشح پستان ( ترشحات پستان ) مشکوک تلقی میشوند؟

ترشحاتی که در خانوم های بالای ۴۰ سال به صورت خود به خود و از یک مجرا از یک پستان باشد و این ترشحات خونی باشند مشکوک می باشد.

• آیا ترشح از پستان میتواند طبیعی باشد؟

در اغلب خانوم ها ترشحات پستان رواج دارد که معمولا این ترشحات خود به خود نمی باشند از هر ۲ پستان و مجاری متععد خارج می گردند وبعد از تصویربرداری و معاینه در صورت طبیعی بودن دیگر نیاز به پیگیری و اقدامات درمانی بلند نمیباشد.

• آیا مصرف دارو میتواند باعث ترشحات پستان گردد؟

مصرف برخی از داروها همانند متیل دویا، رانیتیدین ، سایمتیدین و یارزرپین ممکن است باعث دیده شدن این ترشحات شود اما ترشحاتی که ناشی از مصرف دارو باشد دارای خصوصیات مشکوکی نخواهد بود.

• آیا بیماری هایی وجود دارند که عامل این ترشحات باشند؟

از علت های ترشحات پستان میتوان به بالابودن پرولاکتین و کم کاری تیرویید میتوانند اشاره کرد که البته در این شرایط ترشحات باز هم طبیعی بود مشکوک نمی باشند.

• برای ترشحات غیر طبیعی چه بررسی هایی لازم است؟

در موارد مشکوک آزمایش (سیتولوژی) از ترشحات پستان، توصیه میگردد و در بقیه موارد این آزمایش ضرورتی ندارد اما معمولا لازم میشود این ترشحات از نظر وجود خون بررسی شوند. سایر بررسی ها شامل انجام ماموگرافی، سونوگرافی و در برخی موارد MRI میباشد.

• آیا داکتوگرافی برای همه این بیماران لازم است؟

در زمانی که روش های تصویر برداری مثل ماموگرافی و سونوگرافی ضایعه ای را پیدا نکنند روش عکسبرداری رنگی از مجرای شیری (داکتوگرافی) برای یافتن توده های داخل مجرا زمانی لازم میگردد وطبیعتا انجام این بررسی در ترشحات غیر مشکوک ضرورتی ندارد.

• آیا علت ترشحات غیر طبیعی همیشه سرطان است؟

ترشحات غیر طبیعی پستان در واقع برای سرطان علت نسبتا نادری است. اما به دلیل مطرح بودن سرطان لازم است تمامی این بیماران دقیقا مورد بررسی قرار بگیرند..

• دلایل درد پستان چه عواملی میتواند باشد؟

 درد در پستان ممکن است ناشی از مشکلات در ناحیه قفسه سینه باشد اما منظور از درد به طور خاص دردی است که در روزهای آخر منتهی به عادت ماهیانه بروز پیدا میکند که به طور تدریجی بعد از شروع عادت ماهیانه از بین می رود که علت آن واکنش بافت های موجود در پستان به هورمون های ترشحی تخمدان می باشد.

• آیا ممکن است درد در پستان خطرابتلا به سرطان پستان را بیشتر کند؟

خیر.درد نشانه ی سرطان پستان نمیتواند باشد و در واقع درد با سرطان پستان بی ارتباط می باشند.

• برای بهبود درد بهتر است از چه پوششی استفاده شود؟

 بهترین نوع پوشش برای افرادی که دچار درد هستند سوتین های ورزشی که بسیارراحت و مناسب می باشند وحالت کشی دارند و استفاده از این سوتین در تمام شبانه روز توصیه می شود در پستانهایی که سایز بزرگ و افتادگی دارند سوتین هایی که زیر آن فلز است وباعث بالا نگه داشتن سینه میگردد پیشنهاد می شود.

• استفاده از چه رژیم غذایی به روند بهبود درد کمک میکند؟

استفاده از مواد غذایی کم چرب و ترک مصرف کافئین مثل چای، قهوه و همچنین شکلات و نوشابه می تواند کمک بسیاری به بهبود درد پستان کند.

• با چه روش هایی می توان درد را درمان کرد؟

در مرحله اول رعایت رژیم غذایی توصیه شده و استفاده از پوشش های مناسب می باشد اما در صورت عدم بهبود استفاده ازاز داروی ویتامین E به مدت یکماه تجویز می گردد در واقع این اولین داروی تجویزی می باشد که برای درد توصیه می گردد و بعد از آن داروهایی از قبیل Primrose oil, Danazol,Tamoxifen و داروهای دیگری که حتما زیر نظر پزشک تجویز و مصرف گردند.

• در چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟

توصیه می گردد که در تمام موارد به پزشک مراجع شود تا زمانی که اطمینان حاصل گردد مشکل خاص و دیگری وجود ندارد که در این صورت نیاز به مراجعه مکرر به پزشک نیست.

منبع: drhodaee